Yatırım Yoluyla Vatandaşlık Kazanılması Nedir?
Türk Vatandaşlığının Kazanılmasına İlişkin Yönetmelik’in 20. maddesinde düzenlenen bu konu; yönetmelikte belirlenen yatırımları yapan yabancılar ile bunların eşinin, yatırım yapan kişinin ve eşinin ergin olmayan yabancı çocukları veya bağımlı olan yabancı çocuklarının yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazanması hususunu hüküm altına almaktadır.
Yatırım Yaparak Türk Vatandaşlığı Kazanılmasının Şartları Nelerdir?
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazanma şartları 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda açıklanır. Vatandaş olmak isteyen söz konusu yabancının faaliyette bulunması, ikamet izni alması ve başvurusunu iletmesi gerekir. Başvurunun iletilmesi noktasından sonra burada üç aşamalı bir süreç konusudur. Bu süreç de sırasıyla Göç İdaresi, İçişleri Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı değerlendirmesinin yapılmasıdır. Şartları sırasıyla inceleyelim:
- Yönetmelikte Belirlenen Yatırımın Gerçekleştirilmesi ve Uygunluk Belgesi
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılmasında ilk yol, yönetmelikte belirlenen yatırımların gerçekleştirilmesi ve ilgili kurumlardan uygunluk belgesinin alınmasıdır. Aşağıda “Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılmasının Yolları” başlığı altında düzenlenen yatırım yollarından birini uygulayan söz konusu yabancılara bu yatırımı denetlemekle yükümlü kurum tarafından bir uygunluk belgesi verilir. Burada verilen uygunluk belgesi, başvuru aşamasının ilk basamağını oluşturur. Türk Vatandaşlığının Kazanılmasına İlişkin Yönetmelik’te yedi farklı yatırım yolu öngörülmüş olup bu yatırımların miktarları ile şartları Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmektedir. Yatırım yollarını bir sonraki konu başlığında inceleyebilirsiniz.
- Kısa Dönem İkamet İzni Alınması
6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Madde 31/1(j) uyarınca, yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı almak için kısa dönem ikamet izni alınmış olması gerekir. Bu noktada kısa dönem ikamet izni almak için de hangi şartlara sahip olunması gerektiği hususu gündeme gelmektedir. Bu konu ise yine aynı kanunun 32. maddesinde düzenlenmektedir. Bu maddeye göre:
- Madde 31/1’de sayılan gerekçelerden biri veya birkaçını ileri sürerek talepte bulunmak ve bu talebiyle ilgili bilgi ve belgeleri ibraz etmek,
- Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek yabancılardan olmamak,
- Genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmak,
- İstenilmesi hâlinde, vatandaşı olduğu veya yasal olarak ikamet ettiği ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenmiş adli sicil kaydını gösteren belgeyi sunmak,
- Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek,
şartlarını yerine getirmiş olmak gerekmektedir. Kısa dönem ikamet izni ile ilgili daha fazla bilgi sahibi olmak isterseniz “ Kısa Dönem İkamet İzni Nedir“ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
- Vatandaşlık İçin İlgili Kuruma Başvuru Yapılması
Yatırım uygunluk belgesi alarak ve kısa dönem ikamet izni edinerek başvuruda bulunmak isteyen yatırımcılar, gerekli belgelerle birlikte İstanbul ve Ankara’daki Göç İdaresi ofislerine başvurmalıdırlar. Vatandaşlık için başvuran yabancılar hakkında İçişleri Bakanlığının yönlendirmesi doğrultusunda müracaat makamlarınca gerekli belgelerle bir dosya hazırlanır. Tamamlanan dosya, karar vermek üzere İçişleri Bakanlığı’na iletilir. Bakanlık, milli güvenlik ve kamu düzeni açısından herhangi bir engelin olmadığını belirlediği kişileri Cumhurbaşkanına bildirir ve Cumhurbaşkanının onayıyla vatandaşlık kazanılır. Önemle vurgulamak gerekir ki, yatırımcının vatandaşlık kazanması durumunda eşi ve ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocukları da Türk vatandaşlığına başvurabilirler. Aile üyelerinin de vatandaşlık kazanabilmesi için yatırımın yalnızca tek kişi tarafından yapılması yeterli olmakla birlikte, aile üyeleri adına da başvuru yapılması gerekmektedir.
Yatırım Yaparak Türk Vatandaşlığının Kazanılmasının Yolları
Türk Vatandaşlığının Kazanılmasına İlişkin Yönetmelik’in 20. maddesinde hangi yollar ile yatırım yapıldığında Türk vatandaşlığının kazanılabileceği hüküm altına alınmıştır. Burada yedi farklı vatandaşlık kazanma yolu düzenlenmiştir. Bunlar şu şekildedir:
- Sabit Sermaye Yatırımı
- Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi
- İstihdam Oluşturma
- Mevduat Hesabına Paranın Yatırılması
- Devlet Borçlanma Araçlarına Yatırım
- Gayrimenkul veya Girişim Sermayesi Fonuna Yatırım
- Bireysel Emeklilik Sistemine Yatırım
- Sabit Sermaye Yatırımı
En az 500.000 Amerikan doları veya eşdeğeri döviz miktarında sabit sermaye yatırımı yaparak Türk vatandaşlığını kazanma fırsatı sunulan kişiler için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen yatırım detayları bulunmaktadır. Bu kapsamda, sabit sermaye yatırımı halka açık olmayan bir şirketin tamamını satın almayı veya belirli bir oranda şirkete ortak olmayı içerebilir. Ancak, yatırımcının sahip olacağı ortaklık payı için gerekli minimum tutarın en az 500.000 ABD doları veya döviz karşılığı olması gerekmektedir. Ancak, yatırımcının doğrudan işletme faaliyetiyle ilgili olmayan gayrimenkullere yaptığı yatırımlar, sabit sermaye yatırım tutarına dahil edilmez. Sabit sermaye yatırımı yaparak vatandaşlık hakkı elde eden kişiler, uygunluk belgesinin düzenlenmesini takiben, şirketteki paylarını en az üç yıl boyunca başka bir kişiye devredemezler.
- Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi
En az 400.000 Amerikan doları veya eşdeğeri döviz tutarındaki taşınmazı, tapuya üç yıl boyunca satılmayacak şekilde şerh konulması şartıyla satın alan kişi, Türk vatandaşlığına hak kazanabilir. Ancak Türk vatandaşlığının elde edilmesi için taşınmazın tamamının satın alınması zorunlu değildir. Taşınmaz satış vaadi sözleşmesi yapılması da vatandaşlık için yeterlidir. Ancak bu durumda, taşınmazda kat mülkiyeti veya kat irtifakı olmalıdır. Ayrıca, en az 400.000 Amerikan doları veya eşdeğeri döviz tutarının peşin olarak ödenmesi ve üç yıl boyunca devir veya terkin yapılmayacağına dair taahhüttün şerh edilmesi gerekmektedir.
- İstihdam Oluşturma
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığını kazanma yöntemlerinden biri de Türkiye’de en az 50 kişilik istihdam oluşturmaktır. Söz konusu istihdamın yalnızca Türk vatandaşlarına yönelik olması şart değildir, çalışanlar yabancı da olabilir. Belirtilen şartın sağlandığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından tespit edildiği takdirde vatandaşlık kazanma imkânı doğar.
- Mevduat Hesabına Paranın Yatırılması
Bankalara mevduat yatırma ile Türk vatandaşlığı almak mümkündür. Bunun için paranın Türkiye’de faaliyet gösteren bir bankaya yatırılması gerekir. Yatırılan paranın en az 500.000 ABD doları veya bunun karşılığı döviz tutarında olması gerekir. Bankaya yatırılan paranın en az 3 yıl bankada tutulması şarttır. Son olarak da paranın bankaya yatırılmış olduğu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından tespit edilmelidir.
- Devlet Borçlanma Araçlarına Yatırım
En az 500.000 Amerikan doları veya eşdeğeri döviz tutarında devlet borçlanma araçlarını üç yıl süreyle elinde tutan bireyler, Türk vatandaşlığı için başvuruda bulunabilirler. Bu yatırım için tercih edilebilecek dokuz farklı devlet borçlanma aracı bulunmaktadır. Bunlar:
- Devlet İç Borçlanma Senetleri,
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Likidite Senetleri,
- Finansman Bonoları,
- Banka Bonoları,
- Varlık ve İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler,
- Varlığa ve İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetler,
- Gelire Endeksli Senetler,
- Gelir Ortaklığı Senetleri,
- Özel Sektör Tahvilleridir.
Bu araçlara yatırım yaparak üç yıl boyunca ellerinde tutan bireyler, Türk vatandaşlığına başvurabilirler.
- Gayrimenkul veya Girişim Sermayesi Fonuna Yatırım
En az 500.000 Amerikan doları veya eşdeğeri döviz tutarında gayrimenkul yatırım fonu veya girişim sermayesi yatırım fonuna katılma payını üç yıl süreyle elinde tutma koşuluyla satın alan birey, vatandaşlık için başvuru yapabilir. Yapılacak yatırımın detayları Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenmiştir. Bu çerçevede, vatandaşlık kazanılabilmesi için asgari yatırım tutarının sağlandığı tarihten itibaren kesintisiz olarak üç yıl boyunca ilgili yatırıma sahip olunması gerekmektedir. Katılma payları, yatırımcı iradesiyle satış veya devir gibi işlemlerle azaltılmamalıdır. Ayrıca, döviz kuru değişiklikleri sonucunda katılma paylarının değerinin 500.000 ABD dolarının altına düşmesi, vatandaşlık başvurusunu veya kazanımını etkilemez. Yatırımcının kontrolü dışında katılma paylarının değerinde veya katılma belgesi sayısında azalma olması durumunda, asgari yatırım koşulu kaybedilmiş sayılmaz. Ancak, katılma payları üzerinde mülkiyet hakkını sınırlayan herhangi bir kısıtlama bulunması halinde, kesintisiz üç yıl elde tutma şartı sağlanmış kabul edilmez.
- Bireysel Emeklilik Sistemine Yatırım
Bir diğer yatırım türü bireysel emeklilik sistemine yatırım yapılmasıdır. Buna göre en az 500.000 Amerikan doları veya karşılığı dövizi bireysel emeklilik sistemine yatırarak bu parayı üç yıl sistemde tutan kişiler vatandaşlığa başvurabileceklerdir. Yatırımın detayları Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından belirlenecektir.
Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığına Uygunluk Belgesi Almak İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı başvurusu için gerekli belgeler söz konusudur ve bu belgelerde eksiklik olması durumunda, başvuru olumsuz sonuçlanacaktır. Dolayısıyla, bu hususa dikkat edilmelidir. Bu belgeler şu şekildedir:
- Türk vatandaşı olma talebini belirten başvuru formu,
- Pasaport ya da başvurucunun vatandaşı olduğu ülkeyi gösteren belge, vatansız ise bunu gösterir belge,
- Yabancı kişinin medeni halini gösteren belge, (evlenme/boşanma belgesi, dul ise eşine ait ölüm belgesi.)
- Nüfus kayıt örneği.
- Doğum belgesi,
- Yabancı kişinin 2 adet biyometrik fotoğrafı,
- Yabancının Türk vatandaşı bir ya da ikinci derece yakınları varsa bu kişilere ait nüfus kayıt örneği,
- Hizmet bedelinin maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz,
- Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazanma türlerinden hangisine başvurulmuşsa bunun için öngörülen özel şartların sağlandığını gösterir belgeler. (Örneğin tapu kaydı, banka dekontu, sermayeyi yahut istihdam durumunu gösterir belgeler.)
Belgelerde eksiklik olması halinde, başvuru reddedilir veya eksik belgelerin tamamlanması talep edilir. Bu durum, vatandaşlık alma sürecinin uzamasına neden olabilir. Bu tür eksikliklerle karşılaşmamak ve başvuru sürecini baştan itibaren doğru hukuki zeminde yürütebilmek adına yabancılar avukatından destek almakta fayda vardır.
Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılmasında Başvuru Nereye Yapılır?
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı almak isteyenler, Göç İdaresi’nin Ankara veya İstanbul şubelerine başvurmalıdır.
Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddine İtiraz ve İptal Davası
Türk vatandaşlığı başvurusu, başvurulan yatırımın yasal gereklilikleri karşılamaması durumunda reddedilebilir. Ayrıca, başvuru sahibinin milli güvenlik ve kamu düzeni açısından riskli biri olarak kabul edilmesi veya başvuru sürecinde gerekli belgelerin eksik olması halinde de başvuru reddedilebilir. Başvurunun reddedilmesi durumunda, bu karara karşı itiraz ve iptal davası yoluyla başvuruda bulunulabilir. İdari itirazlar sonuç vermezse, idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Ancak, başvuru sahibi doğrudan iptal davası açma yolunu da tercih edebilir.
- İdareye İtiraz
Türk vatandaşlığı başvurusunun reddedilmesi durumunda, ret kararının tebliğini izleyen 60 gün içinde Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne itiraz edilebilir. Bu itiraz yoluyla, hatalı idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya düzeltilmesi talep edilir. İdare, bu itiraza 30 gün içinde cevap vermelidir. Eğer bu süre içinde cevap verilmezse, başvuru reddedilmiş sayılır. İdareye yapılan itiraz reddedilirse veya idari makamlar 30 gün boyunca başvurucuya herhangi bir yanıt vermezse, itiraz yolunun tüketildiği kabul edilir. Bu aşamadan sonra, idare mahkemesinde iptal davası açmaktan başka hukuki bir yol bulunmamaktadır.
- İptal Davası
Vatandaşlık başvurusu reddedilen yabancılar için iptal davası açma süresi, ret kararının tebliğini izleyen 60 gün içinde başlar. Bu süre içinde yabancılar, iki seçeneğe sahiptir: İlk olarak, ret kararına karşı doğrudan iptal davası açabilirler. Alternatif olarak, başvuru reddedildiğinde ilk olarak idareye itirazda bulunup sonuç alamadıkları durumda iptal davası yoluna gidebilirler. İdareye yapılan itiraz, iptal davası süresini askıya alır. İtiraz süreci tamamlandığında, kalan süre işlemeye devam eder. Örneğin, idareye başvuru yapıldıktan sonra 23 gün geçer ve bu başvuru reddedilirse veya 30 gün boyunca cevap alınmazsa, bunu takip eden 37 gün içinde iptal davası açılabilir. İptal davası kararına karşı istinaf kanun yoluna başvurulabilir. Bu başvuru, mahkeme kararının tebliğini izleyen 30 gün içinde yapılmalıdır. Dosyayı inceleyecek olan istinaf mercii, bölge idare mahkemesidir. Vatandaşlık başvurusunun reddine karşı yapılan itiraz ve iptal davası süreçlerinde, delillerin eksiksiz toplanması ve usul işlemlerinde hata yapılmaması önemlidir. Aksi takdirde, ret kararı kesinleşerek geçerli olur.
Türk Vatandaşlığının Sonradan Kazanılmasının Eşe ve Çocuklara Etkisi
Türk vatandaşlığının sonradan kazanılmasının eşe ve reşit olan çocuğa herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Ancak ergin olmayan çocuk üzerinde etkisi olabilir. Ergin olmayan çocuk, diğer ebeveynin muvafakat etmesi durumunda Türk vatandaşlığını alabilir. Ancak diğer ebeveyn muvafakat etmiyorsa, bu durum yargıya taşınabilir. Hâkim, çocuğun menfaatlerini göz önünde bulundurarak karar verecektir. Türk vatandaşlığını kazanma durumu, kişinin eşine doğrudan Türk vatandaşı olma imkânı sunmasa da bu süreci kolaylaştırabilir. Bu durumda, ikamet iznine veya Türk vatandaşlığına başvuru sürecinde yabancı eş avantajlı bir konuma geçebilir. Ancak yatırım yoluyla Türk vatandaşlığının iktisabı özel bir durumu temsil eder. Bu durumda vatandaşlık kazanan kişinin eşi ve kendisinin veya eşinin ergin olmayan çocuğu da Türk vatandaşlığı kazanacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
- Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazandıktan sonra diğer ülkelerdeki vatandaşlığımı koruyabilir miyim?
Türk vatandaşlığını kazandıktan sonra diğer ülkelerdeki vatandaşlığınızı koruyup koruyamayacağınız, çifte vatandaşlık konusunda o ülkenin yasalarına bağlıdır. Bazı ülkeler çifte vatandaşlığı kabul ederken, bazıları ise sınırlamalar getirebilir. Bu konuda ilgili ülkenin yasal düzenlemelerini kontrol etmek önemlidir.
- Yatırım yaparak Türk vatandaşlığı kazandıktan sonra Türkiye’de ikamet etme zorunluluğum var mı?
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazandıktan sonra belirli bir süre Türkiye’de ikamet etme zorunluluğu bulunabilir. Bu süre ve şartlar yatırım türüne göre değişiklik gösterebilir.
- Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı başvurusu ne kadar sürede sonuçlanır?
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı başvurusunun sonuçlanma süresi, başvurunun yapıldığı kurumun iş yüküne, başvurunun detaylarına ve diğer değişkenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genellikle süreç 3 ay ile 1 yıl arası değişmektedir.
- Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığına başvuruda bulunmak için belirli bir yaş sınırı var mı?
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığına başvuruda bulunmak için belirli bir yaş sınırı bulunmamaktadır. Ancak, reşit olmayan kişilerin başvurusunda veli veya vasi tarafından hareket edilmesi gerekebilir.
- Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı başvurusunda bulunmak için önceden Türkiye’de ikamet etme şartı var mı?
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı başvurusunda bulunmak için önceden Türkiye’de ikamet etme şartı genellikle aranmamaktadır.
- Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazandıktan sonra Türkiye’de vergi mükellefiyetim var mı?
Türkiye’de yatırım yaparak vatandaşlık kazanmanın vergi mükellefiyeti üzerinde etkisi olabilir. Yatırımın türüne, getirilerine ve diğer faktörlere bağlı olarak vergi yükümlülükleri değişiklik gösterebilir.
- Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazandıktan sonra Türkiye’de çalışma izni almak zorunlu mu?
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazandıktan sonra Türkiye’de çalışma izni almak zorunlu değildir. Türk vatandaşları, Türkiye’de serbestçe çalışabilirler.